به گزارش تحریریه، پیش بینی قیمت دلار در بازار ایران پس از پاسخ مکتوب وزارت خارجه به پیشنهادهای برجامی تروئیکای اروپا باتوجه به مولفه های اقتصادی و سیاسی قابل ارزیابی و تحلیل است. لارا روزن در توییتی به نقل از این مقام اتحادیه اروپا که نامش را فاش نکرد نوشت که؛ ایران «فقط در مورد رفع تحریم‌ها» واکنش نشان داده است که تعبیر آن شاید این باشد که باقی پیشنهادها را پذیرفته است. این مقام گفت: «اما آنها درخواست‌های سختی در مورد تحریم‌ها دارند.» نتیجه اینکه اوضاع همچنان برای احیای برجام مناسب است!

گره زده شدن اقتصاد کشور به برجام و مساله هسته ای که در بیشتر سال های 20 سال اخیر از سال 1382 تاکنون وجود داشته است باعث شده تا با انتشار اخبار مثبت از دیدگاه ایران و آمریکا برای اجیای برجام، شاهد کاهش انتظارات تورمی در بازار ارز باشیم که به طور طبیعی بر سایر بازارها هم اثر گذاشته است. به طوریکه شاهد کاهش قیمت دلار و ورود آن به کانال 29 هزار تومان هستیم.

این متغیر، کاملا انتخابی است و به وسیله بانک مرکزی با سیاستگذاری های مشخص ایجاد شده و به طور تصادفی در اقتصاد ایران ظهور نکرده است. بررسی سیاست های بانک مرکزی از سال 1397 تاکنون به خوبی نشان می دهد که با استمرار(continuity) در سیاستگذاری رو به رو هستیم که نتیجه این انتخاب سیاستی کلان پولی؛ در مذاکرات خود را نشان داده و باعث می شود تا طرف ایرانی نتواند از تمام توان خود برای امتیازگیری استفاده کند.

نتیجه اینکه در دولت سیزدهم نیز؛ شاهد گسست از سیاست انتخابی بانک مرکزی از سال 1397 تاکنون نبوده ایم و اقتصاد برخلاف آنچه تیم اقتصادی دولت کنونی ادعا می کند کاملا برجامیزه باقی مانده و بازار به صورت یک به یک به اخبار هسته ای گره زده شده است که نتیجه این سیاست در هر صورت به برد برای دولت حسن روحانی منجر شده و با احیای احتمالی برجام به زنده شدن این جریان قدرتمند سیاسی و اقتصادی در فضای ایران منجر خواهد شد، زیرا ماشین تبلیغاتی آنها تمام اتفاقات مثبت سال های آینده را به احیای برجام گره زده و برای خود ظرفیت سازی می کند. دولت سیزدهم حتی این اندازه خرد و تدبیر نداشته است که واردات خودرو را پیش از امضای برجام نهایی کند و بازار را آرام سازد تا این بازار مهم به برجام گره زده نشود، اما برعکس؛ تیم اقتصادی دولت منتظر است تا پس از نهایی شدن برجام واردات خودرو را آزاد کند که باعث می شود تمام دستاوردهای بازار خودرو نیز به حسن روحانی و عبدالناصر همتی برسد.

اثر متغیرهای اقتصادی بر قیمت دلار

حذف دلار 4200 تومانی پس از 9 ماه تاخیر و هدر دادن 9 میلیارد دلار ارز کمیاب باعث شده است تا یکی از موتورهای اصلی و مهم افزایش قیمت دلار خنثی شود که به طور طبیعی باعث کاهش قیمت دلار؛ با برجام یا بی برجام؛ خواهد شد.

این سیاست درست در صورتی که با سیاست تک نرخی شدن ارز توام شود؛ مساله بسیار کلیدی که صالح آبادی درباره آن اظهارنظر هم نمی کند!؛ باعث کاهش قطعی قیمت دلار تا حداقل 25 هزار تومان می شود که در صورت مقابله بانک مرکزی با لابی جریان های رانتی فولاد و پتروشیمی به کاهش قیمت دلار تا زیر کانال 20 هزار تومان خواهد انجامید. اگرچه تجربه سال های اخیر نشان داده است با یک متغیر جدید در اقتصاد سیاسی ایران به نام صادرکنندگان خصوصی انرژی به اسم فولاد و پتروشیمی رو به رو هستیم که منافع مستقیم در دلار گران و بیش از ارزشگذرای شده دارند.

کنش و واکنش این دو گروه زمانی می تواند به حفظ دلار گران منجر شود که صادرکنندگان خصوصی گاز به اسم فولاد و پتروشیمی، دلارهای خود را به کشور باز نگردانند. مانند سال 1400 که 10.5 میلیارد دلار از این منابع ارزی به کشور باز نگشت و در کسری حساب سرمایه خود را نشان داد. زیرا اگر این ارزها به کشور باز گردد به طور خودکار باعث کاهش قیمت دلار می شود که با منافع این رانتی ها در تضاد است و نتیجه اینکه حفظ دلار گران در قیمت های بالای 30 هزار تومان به یک طراحی پیچیده نیاز دارد که در سال گذشته با هنرمندی به اجرا گذاشته شد و قیمت دلار را برخلاف تمام شواهد به 33 هزار تومان هم رسانید.

دو متغیر کاهش انتظارات تورمی با امضای توافق برجامی, و حذف دلار 4200 تومانی و در نهایت تک نرخی شدن ارز باعث کاهش قیمت دلار در بازار می شود، که با مقاومت منافع رانتی های فولاد و پتروشیمی رو به رو خواهد شد که خواستار دلار گران هستند. بازگشت ارزهای صادراتی منجر به غلبه عناصر اول و کاهش قیمت دلار و عدم بازگشت ارزهای صادراتی به غلبه عنصر دوم و افزایش قیمت دلار می انجامد.

عنصر سیاسی پنهان!

عنصر سیاسی پنهان در ساختار سیاسی کشور به جریان قدرتمند مخالف دولت رئیسی باز می گردد که با امضای برجام و بهبود ظاهری بازارها می تواند احیا شده و خاطرات تلخ مدیریت فاجعه بار خود در فاصله سال های 1392 تا 1400 را به طاق نسیان نهد و خود را احیای کند.

این جریان قدرتمند در بدنه اجرایی کشور حرف آخر را می زند و نشان داده است که توانایی مدیریت اقتصاد ایران در هر دولتی را دارد و به دلیل سلطه بر بروکراسی می تواند سیاست کلان دولت های مخالف مانند احمدی نژاد و رئیسی را خنثی کند.

نتیجه اینکه با فرض احیای برجام که شواهد بیشتری از آن قابل مشاهده است، شاهد ریزش در قیمت دلار و به دنبال آن ریزش در سایر بازارها خواهیم بود که پیش از آنکه به حساب عملکرد دولت رئیسی نوشته شود، به کیسه روحانی، ظریف و همتی سرازیر شده و باعث احیا یک شبه آنها خواهد شد و اقتصاد ایران را مانند گذشته در برزخ توافق هسته ای نگاه خواهد داشت.

پایان/